Darmowy fragment publikacji:
Tajne i poufne sekrety historii
Jan Kochańczyk
FILMOWE SKANDALE I SKANDALIŚCI
WYDANIE ROZSZERZONE
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 3
© Copyright by Jan Kochańczyk e-bookowo
Projekt okładki: e-bookowo
ISBN 978-83-63080-39-6
Wydawca: Wydawnictwo internetowe e-bookowo
www.e-bookowo.pl
Kontakt: wydawnictwo@e-bookowo.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie, rozpowszechnianie części lub całości
bez zgody wydawcy zabronione
Wydanie II 2011
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 4
Spis treści:
Wstęp ..................................................................................................................................... 8
David Wark Griffith
Rasista! ................................................................................................................................ 10
Rudolph Valentino
Milion złamanych serc ........................................................................................................ 16
Luis Bunuel
Brzytwą po oczach ................................................................................................................21
Mae West
Nieprzyzwoita kobieta ........................................................................................................ 26
Orson Welles
Od arcydzieła do prostytucji ................................................................................................31
Marlena Dietrich
Anioł w łóżku ....................................................................................................................... 37
Leni Riefenstahl
Dotknięcie zła ...................................................................................................................... 41
Walt Disney
Wyzyskiwał świnki? ............................................................................................................ 47
Sergiej Eisenstein
Lekcja historii u Stalina ...................................................................................................... 54
Charlie Chaplin
Zemsta Hitlera ..................................................................................................................... 59
Alfred Hitchcock
Człowiek, który wiedział za dużo? ...................................................................................... 65
Ronald Reagan
Przyjazny świadek ................................................................................................................ 71
Brigitte Bardot
Być symbolem... .................................................................................................................. 76
Marilyn Monroe
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 5
Pluskwa w każdej ścianie .................................................................................................... 81
Liz Taylor
Ideał piękna ......................................................................................................................... 86
Gualtiero Jacopetti
Pieski świat .......................................................................................................................... 91
Ingmar Bergman
Milczenie i cenzura.............................................................................................................. 96
George C. Scott
Oscar wzgardzony .............................................................................................................. 101
Francis Ford Coppola
Tylko koni żal! ................................................................................................................... 105
Stanley Kubrick
Zbrodnia na jawie ............................................................................................................... 110
Bernardo Bertolucci
Ostatnie tango w Paryżu .................................................................................................... 115
Marco Ferreri
Wielkie żarcie .................................................................................................................... 120
Pier Paolo Pasolini
Sodoma i Gomora...............................................................................................................125
Roman Polański
Krótka rozkosz, pokuta długa... ........................................................................................ 130
Tinto Brass
Kaligula płaci ..................................................................................................................... 136
Pedro Almodovar
Hiszpan potrafi! ................................................................................................................ 140
Aleksander Ford
Samobójstwo wielkiego mistrza ....................................................................................... 144
Jodie Foster
Mroczny obiekt pożądania ................................................................................................ 149
Sophia Loren
Gwiazda za kratkami .......................................................................................................... 155
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 6
Nicholas Meyer
Banda liberałów! ............................................................................................................... 159
Martin Scorsese
Grzesznik bez winy? .......................................................................................................... 163
Eddie Murphy
Pomysł własny? ................................................................................................................. 169
Drew Barrymore
Zagubiona dziewczynka ..................................................................................................... 174
Klaus Kinski
Kocham wszystkie kobiety! ................................................................................................ 179
Sharon Stone
4 minuty grzechu! ............................................................................................................. 184
Spike Lee
Czarne i białe w kolorze .................................................................................................... 188
Macaulay Culkin
Urodzony morderca? ........................................................................................................ 192
Abel Ferrara
Po upadku ........................................................................................................................... 197
Brandon Lee
Ręka przeznaczenia? ......................................................................................................... 203
River Phoenix
Balansowanie na linie ....................................................................................................... 207
Federico Fellini
Niewierny mąż! .................................................................................................................. 211
Keanu Reeves
Nie był na własnym ślubie! ................................................................................................215
Tom Cruise
Zwycięska walka wampira ................................................................................................ 219
David Cronenberg
Zabójcza rozkosz ............................................................................................................... 226
Milosz Forman
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 7
Pornograficzna wolność .................................................................................................... 230
Lew Rywin
Zwycięstwo telewizji .......................................................................................................... 235
Mel Gibson
Tak było? ............................................................................................................................ 239
Michael Moore
Prywatna wojna z Bushem ................................................................................................ 245
Na zakończenie:
Sensacja, której nie było! .................................................................................................. 250
Gerard Philipe
Zaproszenie na egzekucję?................................................................................................ 250
Bibliografia: ....................................................................................................................... 266
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 8
WSTĘP
W Hollywood każdy kradnie,
żeby nie być okradzionym.
Charlie Chaplin
Kto powiedział, że noce
są do spania?
Marilyn Monroe
Jeżeli film będzie za krótki,
to dołożę sen!
Luis Bunuel
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 9
Dlaczego dwaj najpotężniejsi ludzie Ameryki, szef FBI John Edgar
Hoover i magnat prasowy Hearst, wypowiedzieli bezwzględną wojnę sympa-
tycznemu Chaplinowi? - Dlaczego ścigali go zaciekle także agenci Hitlera? -
Dlaczego Stalin z kolei wzruszał się i płakał na filmach Chaplina?
Dlaczego Ronald Reagan, który donosił na kolegów-aktorów podczas hol-
lywoodzkiego „polowania na czarownice”, mimo wszystko... cieszył się ich
sympatią? Dlaczego późniejsze szaleństwa prezydenta-kowboja zostały
uznane za najlepszą rolę Reagana, odegraną po mistrzowsku, wedle precy-
zyjnego scenariusza?
Jak to się stało, że surowy filozof kina Ingmar Bergman stał się „skandali-
stą”, a na jego film waliły tłumy podnieconych uczniaków?
Urocza, uczciwa, serdeczna Sophia Loren zamieszana w „skandal stule-
cia”...
Historia kina była jednocześnie historią przemian obyczajowych i poli-
tycznych XX wieku. Taśmy utrwaliły świadomość i podświadomość Homo
Sapiens w naszym „nowym, wspaniałym świecie”. Artyści, którzy wywoływa-
li (programowo lub bezwiednie) skandale, pokazywali względność norm
obyczajowych i przyczyniali się do ich zmian. Polityczne skandale ujawniały
sprzeczności interesów grup społecznych, narodów czy ras.
W kinowym zwierciadle odbijały się twarze Prospera, Ariela, ale także
i rozmaitych Kalibanów współczesnej cywilizacji. Niekiedy to były tylko ma-
ski. Zerwanie maski kończyło się skandalem. Często nieprzyjemnym - na
ogół jednak bardzo pouczającym. Najciekawsza jest prawda bez makijażu.
Także w kinie.
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 10
DAVID WARK GRIFFITH
RASISTA!
Protesty organizacji antyrasistowskich w całej Ameryce. Bójki pod kina-
mi. „Film Griffitha dzieli naród!” - pisali jedni dziennikarze. Inni cieszyli
się: „Pokazał Negrom ich czarną, paskudną twarz!”
3 marca 1915 roku w Nowym Jorku reżyser David Wark Griffith przed-
stawił publiczności trzygodzinny film „Narodziny narodu” o wydarzeniach
wojny secesyjnej 1861 roku.
Biali południowcy pokazani są jako porządni, spokojni ludzie. Natomiast
Murzyni na ekranie są z natury źli, chcą dorwać się do władzy i do białych
kobiet. Naiwni humaniści z Północy dają duże uprawnienia Murzynom, co
prowadzi do wynaturzeń i zbrodni.
Prolog filmu przedstawia historię handlu niewolnikami. Część pierwsza
pokazuje wydarzenia wojny między stanami Północy i Południa do roku
1865. Druga część jest obrazem starań pokonanego Południa o utrzymanie
dominacji nad wyzwolonymi niewolnikami. Epilog dowodzi, że ponowne
umocnienie się stanów południowych to triumf zdrowego rozsądku i praw-
dziwe „narodziny narodu”.
Griffith, wielki geniusz kina niemego, przedstawił swoją wizję historii
Stanów Zjednoczonych tak sugestywnie, że wywołał polityczną burzę. Jak
pisał w „Historii filmu” Jerzy Płażewski:
David Wark Griffith, „syn pułkownika strony południowej z całą siłą swe-
go talentu potępił pijanych Negrów i ich brudną demokrację , gloryfikując
zakapturzonych jeźdźców Ku-Klux-Klanu. Mistrzowsko zmontował zwłasz-
cza scenę odsieczy, nadając filmowy kształt wielokrotnie potem kopiowa-
nemu ocaleniu w ostatniej chwili : zakapturzeni jeźdźcy pędzili co koń wy-
skoczy, gdy inne sceny pokazywały w tym samym momencie rodzinę Came-
ronów, broniącą się w małej chatce przed atakami chmary Murzynów”.
Już pierwsze projekcje wywoływały awantury i różnorodne komentarze
polityków najwyższej rangi, z prezydentem Woodrowem Wilsonem na czele.
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 11
Pod wpływem żywiołowych protestów kół liberalnych reżyser przemontował
film, usunął szereg scen, złagodził jego wymowę. Do dnia dzisiejszego jed-
nak „Narodziny narodu” budzą kontrowersje za Oceanem. Nawet stacje te-
lewizyjne nie ośmielają się przypominać pierwszego arcydzieła kina nieme-
go. Studenci filmoznawstwa znają je z taśm wideo.
Polityczna burza wzmogła zainteresowanie dziełem Davida W. Griffitha.
Stało się ono ogromnym sukcesem kasowym, przyniosło 20 milionów dola-
rów wpływów. Postępowi liberałowie krytykowali film, ale ogromna więk-
szość białych Amerykanów podzielała fobie reżysera. W epoce filmu nieme-
go wielkie wytwórnie Hollywoodu w ogóle nie interesowały się tematyką
murzyńską. Role czarnych wykonywali z reguły przebrani za Murzynów biali
aktorzy! W „Narodzinach narodu” wystąpiła tylko jedna czarnoskóra aktor-
ka, niejaka Madame Sul-Te-Wan.
Charakterystyczne, że problemy czarnej społeczności USA pojawiły się na
ekranie dopiero pod koniec lat czterdziestych XX wieku. Kodeks Haysa, wy-
znaczający granice cenzury obyczajowej w filmie amerykańskim, zakazywał
zdecydowanie na przykład poruszania tematu miłości między przedstawicie-
lami różnych ras. Historię romansu mieszanych par po raz pierwszy poka-
zano dopiero w „Wyspie w słońcu” z roku 1959. W realnym życiu przesądy
rasowe trwały jeszcze dłużej. Popularny aktor murzyński, zdobywca Oscara
Sidney Poitier poznał swą białą żonę, Johannę Shimkuss, na planie filmo-
wym. Ślub w roku 1976 wywołał ogromny skandal. W Ameryce nikt nie
chciał małżonkom sprzedać domu, w którym mogliby razem zamieszkać.
Oboje dostawali telefony z pogróżkami. Opuścili Stany, wyjechali na Wyspy
Bahama. Do USA wrócili na stałe dopiero w 1987 roku.
Dziś już romans Nastassji Kinsky z czarnoskórym muzykiem Quincy Jo-
nesem nikogo nie dziwi, ani też czarno-białe przyjaźnie Tiny Turner, Diany
Ross, Eddiego Murphy ego czy Michaela Jacksona.
Ale... producenci filmu „Pole miłości” jeszcze w roku 1991 zażądali wycię-
cia rozbudowanej sceny miłosnej między Michelle Pfeiffer a Denzelem Was-
hingtonem.
Na szczęście Denzel nie jest już „białym w przebraniu”, jak Murzyni
w filmach Davida Warka Griffitha!
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 12
* * *
„W każdej wojnie idzie tylko o to, aby kraść” - pisał Wolter. Ta aż nazbyt
banalna prawda dotyczy także wojny secesyjnej w USA. Południowe, rolni-
cze stany były wykorzystywane przez uprzemysłowioną Północ. Umożliwiała
to polityka państwa, system bankowy i celny. Południe zbuntowało się,
chciało stworzyć własne państwo. Północ nie dopuściła do tego. Rozpoczęła
się krwawa wojna, której dość nieoczekiwanym, ale bardzo spektakularnym
efektem było także zniesienie niewolnictwa. Dla wyzwolonych Murzynów
początkowo był to dość kłopotliwy prezent. Wolni, ale bez własności, bez-
domni i bezradni w zrujnowanym przez wojnę kraju. Dlatego wielu z nich
wolało dawną niewolniczą sytuację. Stąd się zrodził mit „poczciwego czar-
nego sługi”. Problem był ogromny, bo dotyczył 4 milionów Murzynów.
Niewolnictwo w połowie XIX wieku akceptowała ogromna wiekszość spo-
łeczeństwa w USA. Miało sankcję filozoficzną, moralną i prawną. Senator
James Henry Hammond z Karoliny Południowej mówił w Izbie Reprezen-
tantów:
„We wszystkich systemach społecznych musi istnieć klasa spełniająca ni-
skie posługi, wykonująca niewolniczą pracę życia. Musimy mieć taka klasę -
albo nie będziemy mieć tej drugiej klasy, wiodącej do postępu, cywilizacji
i kultury. Nazywamy ich niewolnikami. Jesteśmy na Południu jeszcze ludź-
mi starej daty - słowo to brzmi dość nieprzyjemnie dla ucha. Nie będę tym
mianem nazywał takiejże klasy na Północy, lecz wy ją macie, ona tam istnie-
je, ona jest wszędzie, ona jest wieczna. Różnica między nami polega na tym,
że nasi niewolnicy są najmowani dożywotnio i dobrze płatni - nie ma głodu,
nie ma żebractwa, nie ma bezrobocia wśród naszych ludzi, nie ma też nad-
miaru zatrudnienia. Wasi są wynagradzani na dniówkę, nikt się o nich nie
troszczy, opłacani są słabo, co niestety w każdej chwili można udowodnić,
wskazując na ulice waszych miast... Nasi niewolnicy nie głosują. Nie dajemy
im faktycznej władzy. Wasi głosują i będąc w większości dysponują waszą
władzą polityczną. Gdybyż znali tę straszliwą tajemnicę, że urna wyborcza
jest silniejsza niż bagnety całej armii i potrafili myśleć, gdzieżbyście byli?
Wasze społeczeństwo zostałoby przekształcone, wasz rząd przekształcony,
wasze bogactwa rozdzielone... Toczycie z nami wojnę, która sięga aż do na-
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 13
szych ognisk domowych. Jak by się wam to podobało, gdybyśmy wysłali na
Północ naszych wykładowców i agitatorów, by uczyli lud tego właśnie, by
mu pomogli zorganizować się i by go poprowadzili?” (Charles i Mary Beard:
„Rozwój cywilizacji amerykańskiej”, PWN 1961).
W roku 1858 podczas dyskusji w Kongresie religijny przedstawiciel Połu-
dnia mówił: „Pismo Święte uczy, że Abraham i wielu mądrych i sprawiedli-
wych mężów owych czasów nie tylko posiadało niewolników, ale sprawowa-
ło nad nimi rządy właściciela i że sam Bóg po wyzwoleniu Izraela z domu
niewoli uświęcił i uznał instytucję niewolnictwa, zarówno w zasadzie, jak
w praktyce. Nadając Izraelowi zasady rządzenia i moralność opowiedziano:
„Nie będziesz pożądał sługi bliźniego twego, ani jego służebnicy, ani żadnej
rzeczy bliźniego twego”.
Przeciwnicy niewolnictwa w Stanach byli bardzo hałaśliwi, ale w praktyce
nie dysponowali dużym poparciem społecznym. Na petycjach antyniewolni-
czych, złożonych Kongresowi przez Johna Quincy Adamsa było 300 tys.
podpisów. Lecz gdy niektórzy abolicjoniści wkroczyli wraz ze swą Partią
Wolności na arenę polityczną w roku 1844, zdołali pozyskać tylko 65 tys.
głosów z 2.500 tys. wrzuconych do urn.
Trudno więc mówić o masowym poparciu społeczeństwa amerykańskiego
dla idei równości rasowej. Konserwatywny David Wark Griffith na początku
XX wieku wcale nie był ekscentrycznym dziwakiem.
* * *
Dawid Wark Griffith (ur. 22 I 1875 w La Grange, Kentucky - zm. 23
VII 1948 w Los Angeles) - amerykański reżyser i producent, wielki pionier
kina światowego. Syn pułkownika konfederatów, z domu rodzinego wyniósł
przekonanie, że biali plantatorzy w Ameryce zawsze byli uosobieniem szla-
chetnych zasad, zaś Murzyni - prymitywnej siły. Dobrzy panowie i wierni
niewolnicy... Ten stary porządek świata niepotrzebnie został zniszczony
podczas wojny domowej pomiędzy Północą i Południem w latach 1861 -
1865.
Takie opinie wyrażał Griffith w swoich artykułach prasowych, sztukach
teatralnych i w filmach wytwórni Edison i Biograph. Na początku XX wieku
praca w przemyśle filmowym uchodziła za zajęcie niegodne dżentelmena,
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 14
dlatego David ukrywał się pod pseudonimem. W okresie 1908 - 1914 zreali-
zował ok. 400 krótkich filmów fabularnych. W latach 1915 - 1917 w wytwór-
ni Triangle dysponował własnym atelier. Powstały tam arcydzieła kina: „Na-
rodziny narodu” (1915) i „Nietolerancja” (1916).
David wprowadził wiele rewolucyjnych rozwiązań artystycznych i tech-
nicznych. W pierwszych latach kina filmowcy z reguły pokazywali na ekra-
nie całe sylwetki aktorów; Griffith zdecydował się im „poobcinać nogi”, co
spotkało się z protestami kiniarzy - a już za prawdziwą masakrę uznano
zbliżenie samej twarzy! Kamera w rękach Griffitha wydobywała ważne
szczegóły, skupiała uwagę na tym, co istotne dla opowiadanej historii. Róż-
norodność i piękno przedstawianego świata odkrywało „rembrandtowskie
oświetlenie”, po raz pierwszy wprowadzone przez amerykańskiego artystę.
Griffith odkrył również ogromne możliwości montażu. Stosował skróty
w przestrzeni i czasie.
Ciekawy może być dla współczesnego kinomana sposób pracy wielkiego
reżysera z aktorami, opisany przez gwiazdę jego filmów Lilian Gish w książ-
ce „Narodziny pewnej epoki” (1937):
„Griffith miał zwyczaj prowadzić z nami próby tak długo, aż życie stawało
się nam niemiłe. Zamiast koni - krzesła, zamiast pociągów - stoły itd.; każ-
dy, kto przypadkowo był pod ręką, natychmiast stawał się aktorem i musiał
pomagać przy takim właśnie opracowaniu jego scenariuszy. Zdarzały się
filmy, które mieliśmy w próbach całe dwa miesiące, nim Griffith przystąpił
do zdjęć. Rzecz w tym, że w początkach kina nie było z czego wybierać dubli,
bo każdą scenę filmowało się tylko raz. Zdjęcia były kosztowne (...) Właści-
wie wszystkie jego filmy były wykoncypowane i opracowane w najdrobniej-
szych szczegółach - w wyobraźni. Notatki robił tylko montażysta Jimmy
Smith, do którego obowiązków należało uszeregowanie we właściwej kolej-
ności sfilmowanych epizodów i - po zakończeniu zdjęć - ścięcie ich do wła-
ściwej długości” (cytat za książką Zbigniewa Pitery „Miłe kina początki...”,
WAiF 1979).
Ameryka przystąpiła do I wojny światowej w kwietniu 1917 roku. Na za-
proszenie rządu Wielkiej Brytanii David Wark odwiedził front zachodni
w Europie. Nakręcił antyniemiecki film propagandowy „Serce świata”
(1918), jednak nie był zadowolony z materiałów dokumentalnych. Doszedł
do przekonania, że w studiu można stworzyć znacznie ciekawsze sytuacje!
- Z punktu widzenia dramatu, wojna jest pod pewnymi względami nieza-
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 15
dowalająca! - stwierdził reżyser.
W roku 1919 Griffith założył wytwórnię United Artists wspólnie z naj-
większymi gwiazdami filmu tamtych czasów: Chaplinem, Mary Pikford
i Douglasem Fairbanksem. W tym okresie w pobliżu Nowego Jorku założył
własne studio. Najchętniej kręcił melodramaty z udziałem swoich ulubio-
nych gwiazd, sióstr Gish.
Wielką miłością życia Davida W. Griffitha była młodsza o 27 lat Carol
Dempster, która porzuciła reżysera w roku 1925. Doprowadziło to artystę do
alhoholizmu. Wpadł w tarapaty finansowe. Musiał nawet sprzedać udziały
w wytwórni United Artists.
W uznaniu zasług reżysera dla kina światowego Amerykańska Akademia
Filmowa przyznała mu w roku 1936 specjalnego Oscara.
- Celem, który starałem się osiągnąć, było przede wszystkim: nauczyć
was widzieć! - mówił reżyser.
Udało mu się to w takich wielkich filmach, jak „Narodziny narodu”
i „Nietolerancja”.
Wybrane filmy:
Narodziny narodu (USA) - 1915,
Nietolerancja (USA) - 1916,
Złamana lilia (USA) - 1919,
Męczennica miłości (USA) - 1920,
Ameryka (USA) - 1924,
Abraham Lincoln (USA) - 1930, (USA) - 1931.
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 16
RUDOLPH VALENTINO
MILION ZŁAMANYCH SERC
Kiedy Ameryka przystępowała do I wojny światowej, wydawcy brukowej
prasy w USA stwierdzili ze zdumieniem, że polityczne informacje wielkiego
kalibru budzą MNIEJSZE zainteresowanie czytelników niż błahe plotki
o życiu popularnych filmowców. A przecież były to początki kina! Rodziła
się dopiero epoka gwiazd. Jak wielka może być magia ekranu, udowodniła
najlepiej „afera Rudolpha Valentino” w połowie 1926 roku.
Dwie największe gazety w Chicago stoczyły ze sobą walkę; jedna atakowa-
ła, druga broniła, najsławniejszego wtedy aktora świata. Był ulubieńcem
kobiet: miał piękną twarz, uwodzicielskie oczy, wspaniałą sylwetkę... Ema-
nował z niego erotyzm drapieżnego zwierzęcia. Kiedy brał na ekranie w ra-
miona słabe bezbronne kobiety; kiedy przyciskał je do piersi w ognistym
tangu; kiedy spoglądał namiętnie... Miał siłę węża hipnotyzującego nie-
szczęsne ofiary.
Na jego filmach kobiety zapominały o całym świecie, traciły poczucie rze-
czywistości. Był kochankiem każdej z nich; każdej z osobna. Nosił przeważ-
nie piękne, egzotyczne stroje - dzielnego toreadora czy arabskiego szejka.
Nawet w prowincjonalnych sklepikach można było w połowie lat dwudzie-
stych kupić fotosy boskiego Rudolpha w bardzo skąpym stroju, niczym ja-
kiegoś hinduskiego bóstwa! Zdjęcia te trafiały na domowe ołtarzyki Amery-
kanek i europejskich dam. Kochały pięknego młodzieńca miłością czystą
i beznadziejną, ale jakże wzniosłą!
Niezwykła kariera i rzekome wyczyny miłosne najpopularniejszego akto-
ra świata w latach 1925 - 1926, budziły także zawiść panów nie tak hojnie
jak on obdarzonych przez naturę. Uważali, że filmowy piękniś jest mało mę-
ski, używa kobiecych kosmetyków: pomady, pudru, szminki, obwiesza się
klejnotami jak ladacznica, ubiera się w krzykliwe stroje. Na początku sierp-
nia 1926 roku na łamach „Chicago Tribune” ukazał się anonimowy artykuł,
jadowicie oczerniający aktora jako zniewieściałego bawidamka, psującego
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 17
swym przykładem amerykańską młodzież. Bo oto potomkowie męskich,
spoconych, brudnych twardzieli, którzy kiedyś zdobywali Dziki Zachód -
teraz, na wzór Valentino, używają depilatorów zamiast brzytwy, zbyt często
sięgają po mydło, pachnidła, tusz do rzęs, a na rękach noszą „niewolnicze
bransoletki”!
Zarzuty Anonima boleśnie dotknęły boskiego Rudolpha, tym bardziej, że
od dawna docierały do niego także odgłosy plotek o jego impotencji, kłopo-
tach z kobietami w realnym życiu czy wręcz o homoseksualnych upodoba-
niach. Żeby sprostać ideałom brutalnej męskości zaczął nawet trenować
boks, i to pod okiem mistrza świata Jacka Dempseya. Na łamach dziennika
„Chicago Herald Examiner” Valentino napisał odpowiedź dla tajemniczego
oskarżyciela:
„Nich pan się ujawni i stanie ze mną do walki na pięści! Zobaczymy, który
z nas jest bardziej zniewieściały!”
Anonim się nie ujawnił i nie doszło do bokserskiej „walki stulecia”. Boski
Rudolph znalazł się jednak znowu w centrum uwagi prasy światowej, co
dawało doskonałą reklamę jego nowemu filmowi, „Synowi szejka”. W tej
egzotycznej opowieści Valentino był nadal bajecznie piękny i uwodzicielski.
Los sprawił, że taki pozostał w ludzkiej pamięci na zawsze. Nie zestarzał się!
Umarł niespodziewanie w rozkwicie swej trzydziestoletniej urody.
Zasłabł wkrótce po uroczystej premierze nowego filmu. Przewieziono go
do szpitala, poddano operacji wyrostka robaczkowego. Banalny zabieg stał
się przyczyną śmierci aktora, co spowodowało lawinę plotek i domysłów.
Amerykańskie brukowce szalały! Mafia? Zazdrosna kochanka? A może któ-
ryś z kochanków? Nawet sam Benito Mussolini miał być zamieszany
w sprawę.
Plotki potęgowały masową histerię wielbicielek boskiego Rudolpha. To
zdumiewające zjawisko, analizowane przez socjologów i historyków obycza-
jowości. Obrzędy pogrzebowe aktora sparaliżowały życie w największych
miastach Ameryki. Kilkanaście kobiet popełniło samobójstwo w miejscach
związanych z życiem i tajemniczą śmiercią Rudolpha. Damy strzelały sobie
w serce, na które uprzednio kładły (oczywiście) zdjęcia idola. Niektóre wiel-
bicielki zażywały truciznę podczas pokazów „Syna szejka”. Samobójstwa
odnotowano także w Europie, we Włoszech, Hiszpanii, Anglii i Francji. Go-
rące łzy lały się także w Polsce, gdzie nazwisko amanta łączono z jego ostat-
nią wielką miłością, polską gwiazdą Polą Negri. Próby samobójcze podej-
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 18
mowali także panowie - wielbiciele urody artysty. W Paryżu otruł się pewien
boy hotelowy. Konał z fotosem aktora przy ustach.
Na pogrzebie aktora w Nowym Jorku damy mdlały masowo i trzeba im
było nieustannie podawać sole trzeźwiące. Zapłakana Pola Negri rozdzierała
na sobie drogocenną, żałobną suknię z brylantami. Wielbicielki usiłowały
skakać do otwartej mogiły, aby być jak najbliżej ukochanego. Grób Rudol-
pha stał się potem miejscem kultu. Odwiedzały go członkinie fan-clubów,
mdlejące na wspomnienie cudownego kochanka.
Filmowcy, dziennikarze, naukowcy i politycy zdali sobie sprawę, jaką po-
tęgę kryje w sobie kino! Może wszak sterować uczuciami milionów ludzi na
całym świecie! Kiedy przywódca Rewolucji Październikowej w Rosji mówił,
że „kino jest najważniejszą ze sztuk”, mało kto wierzył mu na słowo. Feno-
men Rudolpha Valentono udowodnił, że kino może wyzwalać niezwykłe
namiętności. Czarodzieje ekranu potrafią zaś cudownie rozmnażać pienią-
dze - albo idee polityczne.
W Stanach Zjednoczonych Ameryki dystrybutorzy starych i nowych fil-
mów Rudolpha Valentino zarabiali w roku 1926 wielkie pieniądze. W tym
samym czasie na ekranach świata do obalenia kapitalistycznych porządków
nawoływali bohaterowie „Pancernika Potiomkina”, radzieckiego manifestu
wolności - „ Międzynarodówki kina”.
Nieme kino - „wielki niemowa” - był coraz bardziej wymowny!
* * *
Czy mit Rudolpha Valentino rodził się spontanicznie, czy był z premedy-
tacją kreowany przez filmowych speców od reklamy? Wywlekali oni na
światło dzienne wstydliwe fakty z życia osobistego gwiazdora. Głośne były
związki Rudolpha z kobietami znanymi z lesbijskich skłonności. To wywo-
ływało plotki o „małżeństwach na pokaz” aktora, który za parawanem fik-
cyjnych ślubów z bardzo męskimi damami chciał ukrywać własny homosek-
sualizm.
Z żonami rozstawał się w atmosferze skandalu. Damy opowiadały pu-
blicznie o zniewieściałości „największego kochanka Ameryki”. Plotki takie
budziły coraz większe zainteresowanie szerokiej publiczności. Prawdopo-
dobnie atmosferę podgrzewali skutecznie agenci reklamowi wielkich wy-
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 19
twórni, gdy niewystarczające były już proste pomysły w stylu Harry ego Rei-
chenbacha. - Kiedy w roku 1924 popularność Valentino niebezpiecznie
zmniejszała się, agent ten namówił aktora, by zapuścił brodę. Anielsko
piękna twarz została zeszpecona paskudnym zarostem, co spowodowało
lawinę publicznych protestów wielbicielek i... fryzjerów. Po kilku miesiącach
ożywionych dyskusji Reichenbach zorganizował uroczyste postrzyżyny.
Brodę gwiazdora, w obecności licznych dziennikarzy z różnych stron świata,
golili najlepsi fryzjerzy Ameryki. Rudolph Valentino był znów nieziemsko
piękny, a popularność jego gwałtownie wzrosła.
* * *
Rudolph Valentino (ur. 1895 w Castellanetta na południu Włoch - zm.
1926 w Nowym Jorku) - gwiazdor kina niemego. Potomek podupadłej ro-
dziny arystokratycznej nosił dumne nazwisko Rodolfo Alfonso Gugielmi di
Valentino d Antonoguolla. Jego ojciec był weterynarzem. Rodolfo ukończył
technikum rolnicze w Genui.
W roku 1913 Valentino emigrował do Ameryki. W Nowym Jorku stał się
bywalcem modnych nocnych lokali, pracował jako fordanser. Kobiety
uwielbiały urodziwego młodzieńca, podziwiały jego talent taneczny. Pewna
aktorka rewiowa zaangażowała młodzieńca jako partnera do coraz modniej-
szego w Ameryce tanga. Z podrzędnego lokalu Rodolfo przeniósł się szybko
do wielkiej rewii. Poznawał coraz więcej ważnych ludzi showbusinessu, m.
in. sławnego śpiewaka Al Johnsona. Podczas tournee po Kalifornii, w Los
Angeles, włoski tancerz postanowił spróbować swoich sił w filmie. Po kilku
drobnych rólkach odniósł wielki sukces w „Czterech jeźdźcach Apokalipsy”
(1921). Aktor powielał na ekranie typ romantycznego kochanka o południo-
wej urodzie, tzw. latin lover. Jego popisowe tango rozpłomieniało krew
w żyłach coraz liczniejszej rzeszy wielbicielek.
Valentino stał się gwiazdą ekranu i brukowej prasy. Jego śluby i rozwody,
oskarżenia o bigamię, obyczaje seksualne, awantury ze studiami filmowymi,
występy cyrkowe, były ulubionym tematem rozmów zarówno kucharek, jak
i wytwornych dam w najróżniejszych zakątkach świata. Śmierć w tajemni-
czych okolicznościach zapewniła aktorowi nieśmiertelność...
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 20
Wybrane filmy:
Czterech jeźdźców Apokalipsy (1921),
Camille (1921),
Szejk (1921),
Krew na piasku (1922),
Cobra (1925),
Orzeł (1925),
Syn szejka (1926).
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 21
LUIS BUNUEL
BRZYTWĄ PO OCZACH
11 grudnia 1930 roku, Paryż.
Cenzura zdejmuje z ekranów francuskich film Luisa Bunuela „Złoty
wiek”, uznany za „obrzydliwy atak na rodzinę i społeczeństwo”. Wcześniej
w kinie Studio-28, gdzie film był rozpowszechniany, dochodziło do awantur.
Członkowie prawicowych organizacji zdemolowali kino, połamali krzesła,
zniszczyli książki surrealistów i wystawione w hallu obrazy. Protestowały
organizacje kościelne.
Nic dziwnego. Film jest serią poetyckich, oryginalnych, ale szokujących,
wulgarnych lub bluźnierczych obrazów. Bohater bije żebrzącego ślepca. Bo-
haterka siedzi na desce klozetowej. Majestatyczny biskup zostaje wyrzucony
przez okno.W finale pojawia się pijany Chrystus.
Tego rodzaju obrazy sprawiły, że film do dnia dzisiejszego nie jest obecny
nawet w ofercie wideo. Stacje telewizyjne też unikają go jak ognia piekielne-
go, choć Bunuel jest uznany za wielkiego klasyka kina.
Już debiut hiszpańskiego artysty zaszokował świat, choć znany był raczej
tylko w wąskich, artystycznych kręgach Europy. Bunuel wspólnie ze sław-
nym potem malarzem, Salvatorem Dali, pokazał na ekranie serię rucho-
mych obrazów. 20-minutowy „Pies andaluzyjski” (1928) wygląda jak zapis
koszmarnego snu. Na początku widać oko dziewczyny krojone brzytwą. Po-
tem z dłoni człowieka wychodzi rój mrówek. Całujący kobietę mężczyzna
jest od niej oddzielony sznurem, do którego przywiązano dynię, dwóch mło-
dych kleryków i... fortepian wypełniony rozkładającym się trupem osła.
Film był manifestem surrealizmu, nurtu sztuki powstałego w roku 1918
w Paryżu. Odrzucając obraz świata jaki dostarcza nauka i sztuka tradycyjna,
pragnął odkryć rzeczywistość nową, nadrealną. Powołując się na psychoana-
lizę, chciał oprzeć proces twórczości na skojarzeniach płynących z podświa-
domości, jak obrazy w majaczeniu sennym. Artysta nie powinien krępować
się ograniczeniami moralnymi, estetycznymi czy rozumowymi. Powinien
przedstawiać prawdę swej wyobraźni. Bunuel mawiał: „Wyobraźnia to jedy-
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 22
na absolutna wolność człowieka”.
Luis Bunuel w roku 1929 wyjechał z Paryża do Figueras, gdzie mieszkał
jego przyjaciel Salvatore Dali. Opowiedział malarzowi, że śniła mu się po-
strzępiona chmura przecinająca księżyc i ostra brzytwa nacinająca oko. Dali
odpowiedział, że jemu z kolei śniła się poprzedniej nocy ręka pełna mrówek.
„Może zrobilibyśmy o tym film? - spytał.
Scenariusz powstał w ciągu tygodnia. Po powrocie do Paryża Bunuel krę-
cił film. Pod koniec zdjęć przyjechał Dali. Własnoręcznie zajmował się wle-
waniem smoły do oślich łbów wypchanych słomą.
Premiera „Psa andaluzyjskiego” odbyła się w paryskiej sali „Ursulines”.
Dzieło oklaskiwali między innymi Picasso, Le Corbusier, Cocteau, Auric,
Andre Breton i czołowi surrealiści Paryża. Natomiast na publicznych poka-
zach dla mniej wyrafinowanych widzów braw raczej nie było. Jak tu się za-
chwycać brzytwą w oku? Mimo wszystko film cieszył się dużym zaintereso-
waniem i stał się sukcesem kasowym.
Hiszpański reżyser do końca życia zaskakiwał wielbicieli i przeciwników
swej twórczości. Nie tylko twórczości! Dziwiono się, kiedy otwarcie przy-
znawał, że nie świątynie sztuki, ale bary są dla niego miejscem medytacji
i skupienia. „Podobnie jak Szymon Słupnik stercząc na swym słupie rozma-
wiał z niewidzialnym Bogiem, tak ja spędziłem w barach długie chwile na
marzeniach, z rzadka rozmawiając z kelnerem, najczęściej z sobą samym,
napastowany przez kohorty obrazów, które zawsze mnie zdumiewały”.
Lubił strzelać z broni palnej, zazwyczaj nosił z sobą laskę z ukrytym
ostrzem. Z upodobaniem przebierał się za księdza, robotnika czy oficera.
A jego kolejne filmy, jak „Ziemia bez chleba”, „Nazarin”, „Viridiana” czy
„Piękność dnia” przez pół wieku wywoływały skandale i... budziły zachwyt.
* * *
„Złoty wiek” zawiera mnóstwo aluzji do prozy markiza de Sade, żyjącego
na przełomie XVIII i XIX wieku francuskiego arystokraty, opisującego z lu-
bością m. in. okrutne tortury jako „grę wstępną” stosunku płciowego. Bunu-
el był zafascynowany książkami Sade a, które w jego czasach były trudno
dostępne. Zdobywał je. Intrygowała go także sama postać markiza, jego czy-
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 23
ny i światopogląd. W autobiografii hiszpański reżyser pisał:
„Duże wrażenie zrobił na mnie testament Sade a, w którym żąda, by jego
prochy zostały rozrzucone byle gdzie i żeby ludzkość zapomniała nie tylko
jego dzieła, ale również nazwisko. Ja też bym tego chciał dla siebie. Wszelkie
uroczystości jubileuszowe, wszelkie pomniki wielkich ludzi uważam za rze-
czy kłamliwe i niebezpieczne. Po co? Niech żyje zapomnienie. Godność do-
strzegam tylko w nicości”.
Zrodzony z ducha markiza de Sade a „Złoty wiek” jeszcze po wielu latach
sprawiał kłopoty reżyserowi. W latach czterdziestych musiał odejść z nowo-
jorskiego Museum of Modern Art, gdy dyrektor placówki dowiedział się, że
to właśnie Bunuel jest twórcą libertyńskiego filmu.
***
Hiszpański reżyser uważał się za hipnozytera, narzucającego widzom
w kinie swoje sny. „Twórczy mechanizm filmowych obrazów najbardziej
spośród wszystkich sztuk wyrażania człowieka przypomina pracę jego umy-
słu podczas snu - mawiał. - Film wydaje się być nieświadomą imitacją ma-
rzenia sennego”.
W autobiografii „Ostatnie tchnienie” pisał:
„Myślę, że kino wywiera na widzów silny wpływ hipnotyczny. Wystarczy
popatrzeć na ludzi, którzy wychodzą z sali kinowej w milczeniu, ze spusz-
czonymi głowami, jakby nieobecni.
Hipnoza kinowa, lekka i nieświadoma, bierze się zapewne z ciemności
panującej na sali, ale też zmian planów świateł, ruchów kamery, które osła-
biają zmysł krytyczny widza, wprawiaja go w coś w rodzaju fascynacji i do-
konują na nim jakby gwałtu”.
***
Luis Bunuel (ur. 22 II 1900 roku w Calandzie - zm. 29 VII 1983
w Mexico City) - hiszpański reżyser, działający głównie w Meksyku i Francji.
Urodził się w rodzinie bogatych posiadaczy ziemskich. Głęboko wierzący,
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 24
kształcił się w kolegium jezuitów. Tam... stracił wiarę, a jednocześnie zafa-
scynował się najistotniejszymi problemami religii, które potem nieustannie
powracały w jego twórczości.
Pod koniec lat dwudziestych XX wieku Bunuel wyjechał do Paryża. Zwią-
zał się z grupą surrealistów, skupionych wokół Andre Bretona. W tym czasie
Breton był zwolennikiem rewolucji zarówno w życiu społecznym (współpra-
cował z partią komunistyczną), jak i w sztuce. Studiując medycynę odkrył
Freuda, któremu nawet złożył wizytę. Pod jego wpływem opracował koncep-
cję sztuki wyzwolonej od jakichkolwiek ograniczeń i schematów myślowych.
Ręka poety powinna zapisywać (bez kontroli rozumu) myśli i odczucia. Ob-
razy poetyckie lepiej wyrażają ludzkie przeżycia niż opisy. W praktyce naj-
lepsi pisarze surrealistyczni - Breton, Aragon i Eluard „z przesadą i pasją
nadużywali tego narkotyku, jakim jest obraz” - i pozostawili po sobie nie-
wiele trwałych dzieł literackich.
W historii sztuki przetrwali ci surrealiści, którzy z natury rzeczy posługi-
wali się obrazem: malarze i filmowcy. Sławny później reżyser Rene Clair
stworzył w roku 1924 piętnastominutowy film „Antrakt”. Oświadczył, że
zgodnie z formułą surrealisty Bretona „obraz w tym filmie uwolniony jest od
obowiązku oznaczania czegokolwiek”. Karawan zaprzężony w wielbłąda pę-
dzi jak samochód rajdowy, a wyrzucony z trumny nieboszczyk dyrygencką
pałeczką unicestwia żałobników oraz samego siebie. Dwie osoby ciągną ar-
matę, a tancerz w trakcie popisu zostaje zastrzelony.
Pomysły Claira „przebili” dwaj Hiszpanie w Paryżu - Luis Bunuel i Salva-
tore Dali. „Pies andaluzyjski” stał się sensacją artystyczną. Salvatore Dali
sobie przypisywał prawie wszystkie zasługi. Pisał: „Stworzyłem film, który
miał wzburzyć, sprowokować, zbulwersować sposób widzenia i myślenia,
sens mieszczańskiej rozrywki intelektualnej i snobów stolicy. Film, który
zmusił widza do zanurzenia się w sekret młodości, dotarcia do źródeł snu,
przeznaczenia, tajemnicy życia i śmierci. Było to dzieło, które dało dowód
mego geniuszu i talentu Bunuela”.
Dwaj Hiszpanie zdobyli sławę. Dali poszedł swoją drogą, Bunuel swoją.
Po rozgłosie surrealistycznych filmów Luis spotkał się z zainteresowaniem
Hollywood, ale nigdy nie nakręcił tam żadnego filmu. Później porzucił teo-
retyczne dogmaty surrealistów. Trudno było konstruować duże filmy fabu-
larne złożone z samych ruchomych obrazów. Jego sny na jawie miały racjo-
nalny sens i logikę. Tyle, że była to logika przewrotna. Wielu widzów wpadło
na przykład w pułapki „Piękności dnia” (1966). Uznawali za realne przeżycia
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 25
bohaterki w domu publicznym; tymczasem pod koniec filmu okazało się, że
to wszystko było jej snem - śnionym przez jej męża... To właśnie mąż, po-
czciwy francuski mieszczuch, miał szokujące, sadomasochistyczne wizje.
Bunuel do końca życia pozostał poetą kina, skandalistą i prowokatorem,
nie uznającym tabu obyczajowych. Nic dziwnego, że wiele jego najlepszych
dzieł było na indeksie w ojczystej Hiszpanii.
Wybrane filmy:
Pies andaluzyjski (Francja) - 1928,
Złoty wiek (Francja) - 1930,
Ziemia bez chleba (Hiszpania) - 1932,
Los Olvidados (Meksyk) - 1951,
Zuzanna (Meksyk) - 1951,
Przygody Robinsona Crusoe (Meksyk) - 1952,
Zbrodnicze życie Archibalda de la Cruz (Meksyk) - 1955,
Nazarin (Meksyk) - 1958,
Gorączka w El Pao (Meksyk) - 1959,
Viridiana (Hiszpania - Meksyk) - 1961,
Anioł zagłady (Meksyk) - 1962,
Dziennik panny służącej (Francja) - 1963,
Szymon z pustyni (Hiszpania - Francja) - 1965,
Piękność dnia (Francja - Włochy) - 1966,
Tristana (Francja - Włochy - Hiszpania) - 1970,
Dyskretny urok burżuazji (Francja) - 1972,
Widmo wolności (Francja) - 1974,
Mroczny przedmiot pożądania (Francja - Hiszpania) - 1977.
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 26
MAE WEST
NIEPRZYZWOITA KOBIETA
To ona sprawiła, że papież Pius XI wydał pierwszą w historii encyklikę
dotyczącą spraw filmu. 9 czerwca 1936 roku potępiał w niej rozpustę Holly-
woodu.
To ona sprawiła, że pod kinami w całej Ameryce katolicy zrzeszeni w Le-
gionie Przyzwoitości walczyli na kije i parasolki ze zwolennikami „rozpust-
nych” filmów.
To przez nią zaostrzono cenzurę obyczajową w Stanach Zjednoczonych
i opracowano bardzo restrykcyjne przepisy tzw. Kodeksu Haysa.
W wieku 40 lat stała się filmowym symbolem seksu, choć walczyli z nią
zacięcie cenzorzy wszystkich krajów świata. Norwegia zakazała wyświetlania
filmu „Piękność z lat dziewięćdziesiątych” (1934), podając jako powód, że
„film najwyraźniej oparto na plugawej fikcji literackiej”. W Holandii ten
sam film odrzucono jako „haniebny”.
Piękna, pulchniutka blondynka była w latach trzydziestych symbolem
kobiety wyzwolonej. Córka zawodowego boksera z Brooklynu, Jacka Westa
i pieśniarki kabaretowej Ruby Hudson, zaczęła pracę na scenie jako kilku-
letnie dziewczynka. Szybko stała się gwiazdą Broadwayu, grając główne role
we własnych, śmiałych i pikantnych sztukach. „Seks” policja zdjęła z reper-
tuaru tuż po premierze, a autorka i aktorzy trafili do aresztu za obrazę mo-
ralności. Kolejna sztuka „Diamond Lil” była wielkim przebojem teatralnym
na scenach wielu miast amerykańskich. Autorka napisała wedle niej scena-
riusz. Wytwórnia Paramount przyjęła projekt filmu z otwartymi rękami,
dając Mae West pole do popisu.
Czterdziestoletnia debiutantka zaskoczyła wszystkich - zachowywała się
bezbłędnie przed kamerą, nie potrzebowała dubli. Zdjęcia planowane na
dwa miesiące zakończyła w dwa tygodnie. Film zatytułowany „Lady Lou”
stał się wielkim kasowym sukcesem. Po trzech miesiącach rozpowszechnia-
nia przyniósł trzy miliony dolarów zysku.
www.e-bookowo.pl
Jan Kochańczyk: Filmowe skandale i skandaliści | 27
W roku 1933 Mae West oczarowała wielbicieli filmem „Nie jestem anio-
łem”. Zmysłowa, prowokująca, przebojowa, sprytna, zdawała sobie sprawę
ze swej roli w świecie filmu. „Byłam pierwszą wyzwoloną kobietą. Dobrze
zdaję sobie z tego sprawę. Żaden facet nie był w stanie wziąć tego, co we
mnie najlepsze. O tym wszystkim były wszystkie moje scenariusze” - mówiła
po latach.
Przygody damsko-męskie to dla Mae West nie grzech, ale radosna zaba-
wa. Niektóre powiedzenia dowcipnej, błyskotliwej gwiazdy stały się przy-
słowiami w całym świecie. „Nie liczą się mężczyźni w moim życiu, liczy się
życie w moich mężczyznach” - mówiła. „Lubię mężczyzn, którzy nie lubią
tracić czasu”.
Na zarzuty, że jej kształty są zbyt obfite, odpowiadała: „Ależ mężczyźni
byli tak długo na diecie!” Stowarzyszenie Restauratorów w Kansas w roku
1934 publicznie podziękowało aktorce za to, że nie uległa szaleństwu od-
chudzania się w czasach mody na szczupłe figury Dietrich czy Harlow. Dzię-
kowało za „utrwalanie obrazu zdrowej, ponętnie zaokrąglonej kobiety”.
Na pytanie, dlaczego nie jest cnotliwa, jak Królewna Śnieżka, Mae West
odpowiadała: „Owszem, bywałam czasami Królewną Śnieżką, ale ich było
siedmiu i zawsze mnie ponosiło...”
Niestety, po takich dwuznacznościach ponosiło również obrońców mo-
ralności w Ameryce. Doprowadzili oni do zaostrzenia cenzury i zwiększenia
uprawnień Biura Haysa. Każdy film rozpowszechniany w Stanach musiał
mieć pieczątkę stróżów moralności.
„Zabrania się realizowania jakiegokolwiek filmu, który mógłby wpłynąć
na obniżenie poziomu moralnego widzów” - pisali autorzy Kodeksu Haysa.
„Zabrania się pokazywania na ekranie pocałunków i zbyt lubieżnych uści-
sków. Zabrania się też przedstawiania zbyt sugestywnych gestów miło-
snych”.
„Surowo zabrania się przedstawiania na ekranie wszelkich perwersji sek-
sualnych. Na ekranie w żadnym przypadku nie będzie przyjęta kompletna
nagość. Zabrania się również pokazywania organów płciowych dziecka,
w tym noworodków. Organy płciowe mężczyzny nie powinny być uwidacz-
niane sugestywną wypukłością lub fałdą kostiumu”.
„Zabrania się pokazywania kobiet zdejmujących pończochy, nie można
tego robić pod żadnym pozorem, tak jak nie może być scen, w których poń-
www.e-bookowo.pl
Pobierz darmowy fragment (pdf)